TEMEL BİLGİLER

TANIMLAMA

Böbreküstü bezinin primer hastalığına bağlı yetersiz çalışması surumudur.Böbrek üstü bezinin tamamının veya bir kısmının hasarı nedeniyle oluşur. % 80 vakada bağışıklık sisteminde bozukluk ana sebeptir. Tüberküloz ikinci sıradadır. AİDS, son yıllarda artan nedenlerdendir
? Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezliğinin ani ve şiddetle gelişmesi sonucu oluşan ciddi bir taplodur.
? Genetik: Genetik geçiş ispatlanmıştır.
? Yaş: Her yaşta görülebilir
? Cinsiyet: Kadınlarda daha fazladır

BELİRTİ VE BULGULAR
? Kuvvetsizlik
? Yorgunluk
? Kilo kaybı
? Tansiyon düşmesi
? Deride koyulaşma
? Zayıflama
? Kusma
? İshal
? Soğuğa toleransın azalması

NEDENLERİ
?Bağışıklık sisteminde bozumaya bağlı böbrek üstü yetmezliği
?Sebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi
? Mantar hastalığı (histoplazmoz. blastomikozis)
? Sarkoidoz hastalığıının böbrek üstü bezine sirayet etmesi
? Böbrek üstü bezi içine kanama
? Hemokromatozis hastalığı
? Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alınması.
? Böbrek üstü bezi tümörleri
? Bazı hastalıklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) bağlı böbrek üstü bezinine protein tabiatında madde birikmesi (Amiloidoz)
?AİDS

RİSK FAKTÖRLERİ
? Bağısıklık sisteminde bozukluğa bağlı Böbrek üstü yetmezliğinde aile hikayesi vardır
? Uzun süre steroid kullanımı, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi işlemler sonrası

TANI

LABORATUAR
? Düşük serum sodyumu (130 mEq/ L'den az)
? Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_'den fazla)
? BUN yükselir
? Kortizol düşer, renin yükselir
? ACTH seviyesi yükselir
? Orta derecede nötropeni

ÖZEL TESTLER
? Cosyntropin adlı madde 0,25 mg damardan injekte edilir.Enjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür. Addison hastalığında düşük veya normal bulunur.

GÖRÜNTÜLEME
? Batın bilgisayarlı tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük.
? Batın grafisinde böbrek üstü bezinin olduğu bölgede kireçlenme odakları.
? Göğüs grafisi: kalp konturlarının küçülmesi


TEDAVİ
? Ayaktan tedavi hafi veya orta vakalrda yapılır
? Adrenal krizde hastaneye yatırmak şarttır.

GENEL ÖNLEMLER
. Adrenal yetmezliği, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilir

AKTİVİTE
Tolore edebildiği kadar

DİYET
Sodyumve Potasyum dengesi sağlayacak diyet önerilir.

TERCİH EDİLEN İLAÇLAR

? Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatları kullanılır.
? Karaciğer hastalığı olanlarda doz azaltılır.
? Kullanılan doz yavaş yavaş azaltılır

ÖNLEM / KAÇINMA
? Addison hastalığının önlemi bilinmemektedir.

BEKLENEN GELİŞME VE PROGNOZ
? Uygun tedavide sonuçlar iyidir
? Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarında ilaç tedavisi gerekir



KAYNAKLAR
Felig, P., Baxter, J.D, Broadus, A.E., et al, (eds): Endoçrinology and metabolism. 2 nd Ed. New York, McGraw-HİII, I987
? Hershman, J.M.: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988
Yazarı Dr. E. Lightner